به نقل از «آنا»

شاهد پایان صبر راهبردی چین در برابر آمریکا هستیم

تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۴۶۲۲۶

گروه جهان خبرگزاری آنا- این روز‌ها شاهد موضع گیری‌های بی سابقه پکن در قبال سیاست‌های آمریکا هستیم و برای نخستین بار از زبان «شی جینپینگ» رئیس جمهور چین می‌شنویم که «آمریکا» سد راه توسعه اقتصادی چین است. از سوی دیگر، در اقدامی کم سابقه شاهد میانجیگری پکن میان ایران و عربستان سعودی هستیم.

روسیه و چین بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شده اند و این مایه حساسیت غرب است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در سایه این تحولات، خبرنگار آنا گفتگویی تفصیلی با «محسن کشوریان آزاد» داشته است.  

کشوریان استاد مدعو گروه روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر میهمان مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه در گروه بررسی ملاحظات استراتژیک چین در خاورمیانه است.

**اخیرا شاهد تغییر لحن پکن در برابر واشنگتن بوده ایم. آیا این تغییر پاسخی ساده به لفاظی-های طرف مقابل است یا باید آن را اقدامی راهبردی تلقی کنیم؟

ابتدا باید در نظر داشت که واکنش های اخیر چین و شدیدتر شدن موضع این کشور نسبت به آمریکا در واکنش به اقدامات عملی آمریکا و نه لفاظی های آن علیه پکن است، اقدامات عملی ضد چینی آمریکا، این ادراک را در مقامات پکن ایجاد کرده که اکنون زمان آن فرا رسیده تا راهبرد «صبر استراتژیک» را مقابل واشنگتن کنار بگذارند و در سطح کلامی نسبت به ایالات متحده واکنش نشان دهند. این واکنش کلامی چین رفته رفته جنبه اقدام عملی به خود می‌گیرد. در واقع دولت پکن چاره ای جز آن ندارد که در مقابل سیاست «چرخش به آسیا» آمریکا و تمرکز بر چین اقدام کلامی و عملی انجام دهد.

**واشنگتن به دفعات درباره نزدیکی رابطه پکن-مسکو هشدار داده است. اساسا چین در کوتاه مدت و بلند مدت چه آینده ای را برای روابط با روسیه ترسیم کرده است؟

آینده روابط چین و روسیه نیز در همین چارچوب معنا پیدا می کند و با توجه به روند اقدامات آمریکا علیه چین و سطوح روابط چین و روسیه در چند سال اخیر، می‌توان پیش بینی کرد که چینی ها در آینده کوتاه مدت به دنبال حمایت ضمنی و محدود از روسیه خواهند بود و در بلند مدت بر روی همکاری چندجانبه و راهبردی تر با روسیه برنامه ویژه خواهند داشت.

دلیل اتخاذ راهبرد کوتاه مدتِ حمایت محدود از روسیه این است که سیاست خارجی چین تلاش می کند که در دام تبلیغاتی رسانه ای ضد چینی آمریکا و شرکایش قرار نگیرد. در صورتی که در بازه زمان فعلی چین به صورت واضح از روسیه حمایت (مثلا نظامی) کند، با موج تبلیغات رسانه ای آمریکا و شرکا روبه رو خواهد داشت و این اقدام تصویر چین را نزد افکار عمومی جهان خدشه دار می کند که به تبع آن می تواند به نفوذ اقتصادی و تجاری چین -به ویژه در بخش سرمایه گذاری زیرساختی- لطمه بزند.

 اکنون چینی ها از سوی آمریکا به پهن کردن «دام بدهی»، «سرمایه گذاری سودآور برای چین و متضرر برای شرکا»، «استفاده از کارگران چینی در مناطق دیگر و به حاشیه راندن کارگران بومی در کشور‌های دیگر همانند بندر گوادر، هامبانتوتا سریلانکا» و ... متهم هستند و واشنگتن به دنبال ایجاد بهانه های جدید برای لطمه به وجه بین المللی چین است. حمایت مستقیم چین از روسیه می‌تواند این خواسته آمریکا را تأمین کند؛ بنابراین برای چین مقبول نیست که در کوتاه مدت به صورت مستقیم از روسیه حمایت کنند. 

چینی ها برای حمایت از روسیه در کوتاه مدت تلاش می کنند که بر روی توسعه همکاری دیپلماتیک، حقوقی (همانند خودداری از رأی گیری شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای ایجاد کمیسیون تحقیق در مورد جنایات جنگی روسیه، رأی منفی به تعلیق روسیه از شورای حقوق بشر، مخالفت با پیشنهاد‌های دولت‌های غربی برای عدم دعوت از روسیه در نشست گروه ۲۰ در اواخر سال ۲۰۲۲) و اقتصادی (بخش انرژی، کمک به زنجیره تأمین جهانی، عدم پایبندی به تحریم های همه جانبه علیه روسیه، قرار گرفتن در مسیر دلار زدایی) و ... حساب باز کنند.

اما نگاه چینی ها به روسیه در بلند مدت فرق می کند و در آینده بر روی روسیه به عنوان یک شریک راهبردی در پیشبرد رویکرد چندجانبه گرایی بین الملل حساب ویژه باز کرده اند. روند‌های همکاری چین و روسیه در بریکس، شانگهای، رزمایش های نظامی، توسعه قرارداد و اتصال خطوط لوله های انرژی، حمایت دیپلماتیک در نهاد‌های بین المللی، موضع یکسان نسبت به نظم سایبری (حمایت از حاکمیت سایبری در تقابل با آزادی سایبری آمریکا)، حضور روسیه و نقش آفرینی در نهاد‌های مالی چینیِ موازی با نظم مالی موجود (همانند بانک سرمایه-گذاری زیرساخت آسیا، بانک توسعه جدید، صندوق ذخیره جاده ابریشم)، مطرح شدن «شراکت بدون محدودیت» طرفین، حمایت از رویکرد یکدیگر در برابر رفتار ناتو و ... نشان از آن دارد که روسیه در نگرش چندجانبه گرایی چین در آینده نقش اول را دارد. 

از طرف دیگر، فشار چندجانبه و اقدامات عملی آمریکا و شرکای لیبرال علیه چین همانند تحریم فناوری چین، رژیم کنترل صادرات با محور محدودیت دسترسی چین، معرفی چین به عنوان چالش نظم در اسناد آمریکا و کشور‌های همسو، تمرکز ناتو بر چین، ابتکار «ساخت جهانی بهتر» به همراه گروه ۷ وغیره، چین را واداشته است که به دولت های در حال توسعه و «هم اندیش» نگاه ویژه داشته باشد و روسیه در اولویت این نگاه چین قرار دارد. در واقع این اقدامات آمریکا، چین را مجبور به ایجاد حلقه های پیوند با روسیه در بلند مدت خواهد کرد و گریزی برای چین وجود ندارد. پکن و مسکو، آمریکا را نه تنها تهدید خارجی، بلکه تهدید امنیت داخلی خود می‌دانند و در محدود کردن قدرت آمریکا در نظام بین الملل اشتراک نظر دارند.

**وقتی «چین گانگ» وزیر خارجه چین به صراحت این سوال را مطرح می‌کند که «چرا آمریکا به تایوان سلاح می دهد، اما توقع ندارد که ما به روسیه سلاح بدهیم»، آیا باید هشدار را جدی گرفت، یا صرفا در حد تهدید است؟

این صحبت چین گانگ نشان می دهد که چین دیگر نمی‌خواهد در مقابل اقدامات عملی آمریکا موضع انفعالی داشته باشد و باید از دو جنبه این صحبت را تحلیل کرد: اول افکار عمومی جهان را آگاه کند که آمریکا سیاست‌هایی را برای خود جایز می داند، اما این سیاست ها را برای بقیه جهان منع و بدعت جلوه می دهد. پکن با این سخنان درصدد است تا زمینه برای اقدام بعدی که «گام عملی» یعنی همکاری امنیتی و حتی تسلیحاتی با روسیه است، فراهم گردد. اگر چه چین نسبت به جنگ اوکراین تاکنون محتاط بوده و علی رغم حفظ همکاری دیپلماتیک و اطلاعاتی کمک نظامی مستقیم به روسیه نداشته، اما بنظر می رسد اگر روسیه در مسیر شکست قرار گیرد، چین، همکاری نظامی با روسیه را نیز وارد گام اقدام خواهد کرد. در واقع، موضع چین درباره فروش تسلیحات به روسیه به دو مسئله «قرار گرفتن روسیه در مسیر شکست» و «جهت گیری و رقابت چین با ایالات متحده آمریکا» بر می گردد. هر چه موضع آمریکا و شرکا برای محدودیت و ایجاد موانع چین افزایش یابد، این بازیگر در جستجوی شراکت راهبردی‌تر (فروش تسلیحات و همکاری نظامی) با روسیه خواهد بود و هر چه روسیه در نقطه ضعف در جنگ اوکراین قرار گیرد، امکان فروش تسلیحات چین به آن بیشتر خواهد بود.

**این ادعا مطرح است که نزدیکی ایران و عربستان در دکترین خاورمیانه ای بایدن هم گنجانده شده بود تا همزمان با چرخش به سمت ایندوپاسیفیک، تنش در منطقه را مدیریت کند. با توجه به این ادعا، اکنون رسانه های غربی این استدلال را مطرح می‌کنند که در نهایت همان نتیجه حاصل شده، با این تفاوت که چین ابتکار عمل را از آمریکا گرفته است. این ارزیابی تا چه اندازه صحت دارد؟ 

برای اینکه بدانیم آیا چینی ها ابتکار عمل را در دست گرفته اند باید به چند نکته توجه داشت. 

نکته اول: کاهش نقش هژمون آمریکا در منطقه و شکل گیری آرایش جدید از ائتلاف های چندجانبه و دوجانبه است.

نکته دوم: تلاش چین برای نقش آفرینی دیپلمایتک و امنیتی در خاورمیانه در زمان کاهش نقش آمریکا است.

نکته سوم: موضع خود دولت های منطقه به ویژه عربستان و ایران در وضعیت کاهش نقش هژمون و آرایش جدید در منطقه است. 

در چارچوب این گزاره ها در زمان کاهش نقش آمریکا، چینی ها به دنبال نقش آفرینی در مسائل امنیتی و دیپلماتیک جهانی به ویژه خاورمیانه هستند.

 به عنوان مثال، چین در ۲۰۲۲، «ابتکار امنیت جهانی» و «طرح پنج بندی چین برای صلح و ثبات در خاورمیانه» را مطرح کرد، همچنین بیانیه امنیتی سفر دسامبر ۲۰۲۲ شی جینپینگ با شورای همکاری خلیج فارس و عربستان این رویکرد چین را آشکارتر کرد. 

پس در زمان کاهش نقش آمریکا، چینی ها برای امنیت انرژی، توسعه شبکه زیرساختی و امنیت آنها به دنبال نقش آفرینی بیشتر‌ی در مسائل منطقه هستند و در آینده نیز اینگونه خواهد بود. 

در واقع، چین که اصطلاحاً تاکنون به عنوان سوار مجانی در امنیت منطقه مطرح بوده است، اکنون باید برای محافظت از منافع خود حضور پررنگ تری در منطقه داشته باشد. از آنجا که ایران و عربستان دو شریک چین در منطقه هستند و رویکرد چین به آنها بر مبنای نظریه «مصون سازی استراتژیک» و متوزان دنبال می‌شود، فرصتی برای چین بود تا در چارچوب منافع خود (صلح و ثبات منطقه) آنها را به هم نزدیک کند؛ بنابراین بیش از اینکه توافق ایران و عربستان ابتکار بایدن باشد، ناشی از کاهش نقش آمریکا و حضور چین در نظم امنیت جهانی و منطقه، شکل گیری آرایش جدید در نظم منطقه‌ای و چرخش و ابتکار دو بازیگر ایران و عربستان در منطقه بوده است.

اکنون حتی اگر آمریکا هم چنین توافقاتی را دوست نداشته باشد، باز هم در آرایش جدید شاهد چنین توافقات دوجانبه و چندجانبه‌ای خواهیم بود.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: چین روسیه توافق ایران و عربستان ایالات متحده آمریکا تایوان جنگ اوکراین شی جینپینگ کین گانگ ایران و عربستان کاهش نقش آمریکا اقدامات عملی نقش آفرینی آرایش جدید کوتاه مدت بلند مدت برای چین چینی ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۴۶۲۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مقابله با آمریکا؛ هدف مشترک تهران - مسکو

مدیر بخش بین‌الملل راسیا سگودنیا در گفتگویی گفت: ایران و روسیه با یک هدف مشترک به مقابله با غرب و اآریکا پرداخته، متحد شدند و همکاری‌ها را در این قالب پیش بردند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، نواف ابراهیم، کارشناس مسائل بین‌الملل در مصاحبه با برنامه راهبرد شرقی با بیان این که ایران و روسیه در سوریه فعالیت و همکاری را شروع کردند، یادآوری کرد: به برکت همین همکاری گروه‌های تروریستی عقب رانده شدند و باید خاطرنشان کرد که ایران اهمیت فوق‌العاده‌ای در دستگاه سیاست خارجی روسیه دارد.

در این‌ رابطه گفتگویی درباره موضوعات مختلف میان ایران و روسیه شکل‌گرفته است و با نگاه همه‌جانبه دو کشور، در سوریه نقطه عطفی را بر جا گذاشتند.

 مدیر بخش بین‌الملل "راسیا سگودنیا" افزود: طی دو سال اخیر که در دنیا تحولات عجیب‌وغریب را می‌بینیم، همکاری دو کشور تا حدودی ادامه دارد و روابط و همکاری‌ها در سطح منطقه‌ای شدت خود را نگه داشته و سطوح مختلفی پیدا کرده است.

ابراهیم ادامه داد: در چند سال اخیر ایران از طریق تحریم ایزوله شده و لذا روابط ایران و روسیه در این فضا از اهمیت بالایی برخوردار شده است.

وی در بخشی دیگر از این مصاحبه رادیویی با بیان این که پس از دو سال، اتفاقات در سوریه متوقف شده، گفت: امروز شاهد هستیم که دو کشور هم صدا شدند و نظرات مشترکی در مورد سوریه دارند.

ابراهیم با اشاره به بخشی از سخنان پوتین گفت: پوتین طی یک سخنرانی اعلام کرده بود روسیه در مقابل سوریه نگرانی خاصی ندارد؛ بلکه بر مسائل این کشور متمرکز است. ایران به‌عنوان یک بازیگر بزرگ منطقه‌ای در داخل سوریه فعالیت خود را انجام می‌دهد؛ ما هم شانه‌به‌شانه ایران فعالیت خود را در این کشور ادامه خواهیم داد.

مدیر بخش بین‌الملل راسیا سگودنیا افزود: در دنیا نگرانی‌هایی وجود دارد که می‌تواند همکاری ایران و روسیه را تحت‌الشعاع قرار دهد و یکسری مسائل پدیدآمده که بر روابط دو کشور در زمینه‌های ژئوپلیتیک، فرهنگی و اجتماعی تأثیر می‌گذارد؛ خاصه در موضوع برهم‌زدن نظم تک قطبی در دنیا!

ابراهیم در این باره توضیح داد: مثلاً روسیه همکاری‌هایی را با رژیم صهیونیستی دارد که ممکن است مشکلاتی را در زمینه همکاری ایران و روسیه پدید آورد.

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به بیرون‌راندن گروه‌های تروریستی از جمله جبهة النصره از منطقه گفت: نقش ایران به‌گونه‌ای است که روسیه نمی‌تواند بین منطقه و سوریه یکی را برگزیند.

مدیر بخش بین‌الملل راسیا سگودنیا افزود: طی سال‌های اخیر اتفاقاتی در دنیا شکل‌گرفته که تعارض و همپوشانی منافع را پدید آورده و موجب شده کشورها صفر و صدی به مسئله نگاه نکنند.

در این‌ بین بسیاری معتقدند برای تسلط بر منطقه باید سوریه را در اختیار بگیرید و نگاه دیگر می‌گوید اگر روسیه را از آن خود کنید، بر کل دنیا مسلط خواهید شد و این همپوشانی منافع قدری بر پیچیدگی مسائل افزوده است.

ابراهیم در ادامه سخنان دیگر مهمان برنامه که تأکید کرد روسیه برای ماندن در منطقه باید با ایران بماند، گفت: بنده با این موضوع هم نظر هستم. در سوریه با مثلث ایران، ترکیه و روسیه روبه‌رو هستیم و دیگر کشورها کمتر نقش کلیدی را ایفا می‌کنند؛ از جمله امریکا و فرانسه. همچنین ایران و روسیه با ایفای نقش، امنیت ملی را فراهم کرده و صلح را برای مردم خود آوردند و روسیه به‌نوعی کمک‌های بشردوستانه را به سوریه آورد.

وی افزود: همه از ارتباط ایران و روسیه برای حفظ ثبات در سوریه اطلاع دارند؛ ولی پس از اتفاقاتی که برای ایران در پی تحریم افتاد، ایران و روسیه با یک هدف مشترک به مقابله با غرب و آمریکا پرداخته و متحد شدند و همکاری‌ها را در این قالب پیش بردند.

امضای یادداشت تفاهم امنیتی بین ایران و روسیهایروانی: تحریم‌های یکجانبه علیه سوریه باید لغو شود

انتهای پیام/